सलहको नेपाल प्रवेश र ब्यबस्थापन
सलहको नेपाल प्रवेश
सलह नेपालको तराई हुदै पहाडतिर सर्न थालेको छ। मन्त्रालयका अधिकारीहरुका अनुसार सुरुमा सर्लाहीमा देखिएको सलह किरा हालसम्म बारा, भैरहवा, पाल्पा, हुँदै कपिलवस्तु लागेको जानकारी छ र बिस्तारै सिन्धुली हुदै रामेछाप तिर लागेको स्थानीय तहले मन्त्रालयलाई दिएको छ। सलह चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र समेत प्रवेश गरेको कृषि मन्त्रालयले जनाएको छ। कोरोनले देशको आर्थिक र सामाजिक अवस्था नाजुक बनेको बेला सलहले झनै समस्यामा पार्ने सक्ने वाली बिज्ञहरु बताउँछन् । तर, नेपाल भित्रिएको सलहको झुण्ड सानो रहेको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका अधिकारीहरु बताउँछन् ।
सलह नेपालको तराई हुदै पहाडतिर सर्न थालेको छ। मन्त्रालयका अधिकारीहरुका अनुसार सुरुमा सर्लाहीमा देखिएको सलह किरा हालसम्म बारा, भैरहवा, पाल्पा, हुँदै कपिलवस्तु लागेको जानकारी छ र बिस्तारै सिन्धुली हुदै रामेछाप तिर लागेको स्थानीय तहले मन्त्रालयलाई दिएको छ। सलह चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र समेत प्रवेश गरेको कृषि मन्त्रालयले जनाएको छ। कोरोनले देशको आर्थिक र सामाजिक अवस्था नाजुक बनेको बेला सलहले झनै समस्यामा पार्ने सक्ने वाली बिज्ञहरु बताउँछन् । तर, नेपाल भित्रिएको सलहको झुण्ड सानो रहेको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका अधिकारीहरु बताउँछन् ।
ब्यबस्थापन
सलहको आगमन र अवस्था तथा त्यसलाई नियन्त्रण गर्न संघ, प्रदेश र स्थानीय तहलाई परिचालन गरिसकेको मन्त्रालयले जनाएता पनि किसानहरुलाइ उपउक्त बिधि थाहा नहुदा समस्या परेको देखिन्छ।
यसैगरी प्रदेश सरकार मातहत रहेको देशैभरको कृषि ज्ञान केन्द्र र सबै स्थानीय तहमा रहेका कृषिका प्राविधिक जनशक्ति सलहबिरुद्ध परिचालन गराइएको मन्त्रालयले जनाएको छ । केन्द्रीय सरकारले जस्तै सलह नियन्त्रण टास्क र्फोस बनाएर प्रदेशहरुले पनि आफ्नो क्षेत्रमा जनचेतना तथा किरा नियन्त्रणका लागि आवश्यक उपायबारे तयारी थलिसकेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।
झुण्ड भगाउन के गर्न सकिन्छ?
- आगो बाल्ने
- धुवा गराउने
- सकिन्छ भने हावाको वाहब वरिवर्तन गराउने
प्राकृतिक तरिका
- हाँस, कुखुरा जस्ता घरपालुवा पन्छीको प्रयोग गर्ने
- माकुरा छेपारो लेनि सलह खान्छन
ध्वनिको प्रयोग
- थाल ठटाउने
- ड्रम बजाउने
किटनासकको प्रयोग
- जैविक: मेटारैजिम
- रसायिनिक: मालाथिलोन, डाइजीनोन, फिप्रोनिल बोरिक एसीड र अन्य
अन्य बिधिहरु
- प्रजनन गर्न सक्ने ठाउँ नस्ट गर्ने
- लसुन पानि छर्ने
- पातमा पिठो छर्किने
- झुल वा जालीको प्रयोग गर्ने
आवश्यक परे दमकलको प्रयोग
हाल नेपालमा देखिएको सलह एकदमै छोटो समय मात्रै एकैठाउँमा बसेको र हानी कम गरेका कारण विषादी छर्कन समस्या भएको मन्त्रालयले जनाएको छ । किराको झुण्ड बढ्ने अवस्था तथा क्षति हुन थालेमा ट्याक्टरमा ठूला ड्रममा विषादी बोकेर छर्नेदेखि दमकलले विषादी हान्नेसम्मको योजना मन्त्रालयको छ।
खानामा प्रयोग
टास्कफोर्सका सदस्य भन्छन्- सकिन्छ भने खाए हुन्छ। प्लान्ट क्वारेन्टिन तथा विषादी व्यवस्थापन केन्द्रले सलह खसीको मासु भन्दा पनि पोसिलो भएको दाबी गरेको छ । साथै कुखुराको दानका रुपमा प्रयोग गरेर पनि यसलाई नियन्त्रणमा लिन सकिने केन्द्रका वरिष्ठ बाली संरक्षण अधिकृत महेशचन्द्र आचार्य बताउँछन् । सलह नियन्त्रण टास्कफोर्सका सदस्य समेत रहेका उनले भने ‘खसी, बंगुर, वा अन्य मासुभन्दा सलह पोसिलो हुन्छ, सकिन्छ भने नियन्त्रणमा लिएर खाए हुन्छ नभए कुखुराको दाना पनि बनाउन सकिन्छ ।
दीर्घकालीन समाधान
- वातावरणको संरक्षण
- जलवायु परिवर्तन न्यूनीकरण
यसका लागि वातावरणमैत्री उपभोग र कार्बन उत्सर्जनमा कमी ल्याउन प्रयास गर्नुपर्छ र प्रकृति र मानवबीचमा सुमधुर सम्बन्ध कायम राखी आगामी पुस्तालाई यस्ता दुःख र प्रकोपबाट जोगाउनु आवस्यक छ।
0 comments:
Post a Comment